Filipinler

English: Philippines

Filipinler Republika ng Pilipinas Filipinler Cumhuriyeti
Bayrak Arma
Slogan Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan, at Makabansa ("Tanrı, İnsanlık, Doğa ve Ülke İçin")
Millî marş: Lupang Hinirang ("Seçilmiş Ülke")
Başkent	Manila
En büyük	Quezon City
Resmî diller	Filipince, İngilizce
Tanınan bölgesel diller	Bikol, Sabuanca, Hiligaynon, Ilokano, Kapampangan, Kinaray-a, Maguindanao, Maranao, Pangasinan, Tagalog,Tausug, Varayca, İspanyolca ve Arapça
Ulusal dil	Filipince
Hükûmet	Başkanlık sistemi
• Cumhurbaşkanı	Rodrigo Duterte
• Başkan Yardımcısı	Leni Robredo
• Başkanlık Senatosu Başkanı	Franklin Drilon
• Temsilciler Meclisi Başkanı	Feliciano Belmonte Jr.
• Anayasa Mahkemesi Başkanı	Maria Lourdes Sereno
Tarihçe
• İspanya Hâkimiyeti	27 Nisan 1565
• Bağımsızlık	12 Haziran 1898
• Tydings-McDuffie Anlaşması	24 Mart 1934
• Manila Antlaşması	4 Temmuz 1946
• İlan Edilişi	2 Şubat 1987
Yüzölçümü
• Toplam	300,000 km2 (115,831 sq mi) (72..)
• Su (%)	%0,61
Nüfus
• 2007 sayımı	88.574.614
GSYİH (SAGP)	2008 tahminî
• Toplam	317,964 milyar $ (36..)
• Kişi başına	3.515 $ (123..)
GSYİH (nominal)	2008 tahminî
• Toplam	166,909 milyar $ (47..)
• Kişi başına	1.845 $ (121..)
Gini (2006)	45.8 orta
İGE (2007)	0.751 Hata: Geçersiz İGE değeri · 105..
Para birimi	Filipinler Pezosu (Filipince: Filipince: piso ) (PHP)
Zaman dilimi	UTC+8 (PST)
• Yaz (YSU)	UTC+0
Trafik akışı	sağ
Telefon kodu	+63
İnternet alan adı	.ph

Filipinler (Filipince: Repúbliká ng Pilipinas), resmî adıyla Filipinler Cumhuriyeti, Pasifik Okyanusu'nun batısındaki coğrafyada konumlanan bir Güneydoğu Asya devletidir. Ülke irili ufaklı 7.641^[1] adet ada ve adacıktan oluşur. Ancak ülkeyi oluşturan üç ana coğrafi kara parçası vardır. Bunlar Luzon, Visayas ve Mindanao'dur. Ülkenin başkenti Manila iken, en kalabalık şehri Quezon City'tir. Bu iki kent de Büyükşehir Manila yönetimsel birimine bağlıdır.

Filipinler'in deniz aşırı komşuları kuzeyde Tayvan ve Çin, batıda ise Vietnam'dır. Filipinler'i kuzeyde Luzon Boğazı, batıda ise Güney Çin Denizi çevrelemektedir. Ülkenin güneydoğusunda bulunan Sulu Denizi'nin karşı kıyılarında Borneo adası uzanır. Güneyde ise, Celebes Denizi ülkenin diğer adaları ile Endonezya'yı birbirinden ayırır. Filipinler'in batısında Filipin Denizi ve Palau ada ülkesi bulunur. Filipinler Pasifik Deprem Kuşağı'nda yer alır. Bunun için ülkede deprem sıklığı ve yıkıcılığı fazladır. Ayrıca ekvatora yakın yerleşim konumu, Filipinler'i tayfun felaketine eğilimli hâle getirmektedir. Bununla birlikte, ülke doğal kaynaklar açısından zengindir. Filipinler, dünyadaki biyolojik çeşitliliğin en fazla olduğu ülkelerden biri olup devlet sınırları dünya yüzeyindeki 342.353 km²'lik alanı kaplar, Filipinler dünyanın en büyük yüzölçümüne sahip 64. ülkesidir.

Ülke yaklaşık 100 milyonluk nüfusuyla,^[2] Asya kıtasının en kalabalık 8. ülkesidir.^[3][4] Dünyanın ise en çok nüfus barındıran 12. ülkesidir. Ek olarak 12 milyon Filipinlinin yabancı devleterde yaşadığı tahmin edilmektedir.^[5] Bu yönüyle Filipinliler dünyanın en büyük kopuntularından (diaspora) birini oluşturmaktadır. Filipinler çok kökenli ve mozaik kültürlü bir demografik yapıya sahiptir. Tarih öncesi devirlerde, ülkedeki ilk yerleşimleri Ön Avustralya ırklarından olan Negritoların başlattığı düşünülmektedir. Bu boyun başlattığı göç hareketini, diğer Avustronezyan ırktan olan boylar takip etmiş ve Filipinler Avustronezyan ırk için yeni bir yerleşim alanı olmuştur. Ülke topraklarında tarih boyunca, Çinliler ile Malay, Hint ve İslami kökenli hanedanlıkların egemenlik savaşı hüküm sürmüştür. MS 900-1521 yılları arasında ise Filipinlerde Datu, Rajah, Sultan ve Lakan boylarının kurduğu devletler hüküm sürmüştür.

1521'de Filipinler'e Ferdinand Magellan'nın gelmesi, ülkedeki İspanyol sömürgeciliğinin başlangıcı olmuştur. 1543'te İspanyol kâşif Ruy López de Villalobos bu takımadalara İspanyol kralı II. Felipe'nın onuruna Las Islas Filipinas adını vermiştir. Seyahatine Meksika'dan başlayarak 1565'te takımadalara ulaşan Miguel López de Legazpi, buradaki ilk İspanyol yerleşimini kurmuştur. Filipinler 300 yıldan daha fazla bir süre, İspanyol İmparatorluğu'nun bir parçası olarak kalmıştır. Bu durum, ülkede Katolikliğin baskın hâle gelmesiyle sonuçlanmıştır. Bu dönemde, Manila Asya ve Amerika kıtaları arasındaki ticaretin yönetildiği bir stratejik merkez hâline gelmiştir.

19. yüzyılın bitimiyle son dönemlerinde; Filipin Halk Uyanış Hareketi hızlı bir şekilde genişlemiştir. Bu hareket sonucunda ilk Filipin Cumhuriyeti kurulmuştur. Ancak bu devlet uzun ömürlü olmamış; Filipinlilerin bağımsızlık isteğine karşı Amerika Birleşik Devletleri bu ülkeye savaş ilan etmiştir. Filipin-Amerikan Savaşı, ABD'nin kesin galibiyeti ile sonuçlanmış, savaşta yaklaşık 1,5 milyon Filipinli hayatını kaybetmiştir. Bunu takip eden yıllarda, ülke Japon işgaline uğramıştır. Ancak Birleşik Devletler, takımadalardaki egemenliği yeniden sağlamıştır. Ülkedeki Amerikan egemenliği 1945'e kadar sürmüştür. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Filipinler'in bağımsızlığı dünya devletleri tarafından tanınmıştır. Bu zamandan beri, ülkede kargaşalı bir demokrasi deneyimi sürecine girilmiştir. 20. yüzyılın ikinci yarısında ülkedeki demokratik düzen bozulmuş ve Ferdinand Marcos ülkedeki tüm gücü ele geçirmiştir. Bunun üzerine 1986'daki "İnsanların Gücü Hareketi" olarak bilinen olaylardan sonra Marcos yönetimi devrilmiştir. Bugün Filipinler, kalabalık nüfusu ve ekonomik potansiyeli ile orta güç devletlerinden biri olarak değerlendirilmektedir. Ülke; Birleşmiş Milletler, Dünya Ticaret Örgütü, ASEAN ve Doğu Asya Zirvesi örgütlerine üyedir.