Wranws (planed)

English: Uranus

Wranws

Symbol	♅
Nodweddion orbitol
Pellter cymedrig i'r Haul	19.19US 2.87×109km
Radiws cymedrig	2,870,972,200km
Echreiddiad	0.04716771
Parhad orbitol	84b 3d 15.66a
Buanedd cymedrig orbitol	6.8352 km s−1
Gogwydd orbitol	0.76986°
Nifer o loerennau	27
Nodweddion materol
Diamedr cyhydeddol	51,118 km
Arwynebedd	8.13×109km2
Más	8.686×1025 kg
Dwysedd cymedrig	1.29 g cm−3
Disgyrchiant ar yr arwyneb	8.69 m s−2
Parhad cylchdro	-17a 14m
Gogwydd echel	97.86°
Albedo	0.51
Buanedd dihangfa	21.29 km s−1
Tymheredd ar yr arwyneb:	isafrif cymedrig uchafrif 59K 68K ...
Nodweddion atmosfferig
Gwasgedd atmosfferig	120kPa
Hydrogen	83%
Heliwm	15%
Llosgnwy	1.99%
Amonia	0.01%
Ethan	0.00025%
Asetylen	0.00001%
Carbon monocsid Hydrogen sylffid	arlliw

Y seithfed blaned oddi wrth yr Haul a'r trydydd mwyaf o ran tryfesur yw Wranws. Mae Wranws yn fwy ei dryfesur ond yn llai ei gynhwysedd na Neifion. Enwyd Wranws ar ôl Wranos, duw Groeg y nefoedd.

Un rheswm pam na adnabyddwyd Iwranws fel planed tan 1781 oedd ei bod mor eithriadol o bell, ddwywaith pellach na Sadwrn o'r haul. Golyga hynny ei bod yn ymddangos yn fechan iawn iawn o'r ddaear (prin iawn yn weladwy â'r llygad noeth) ond hefyd mae'n eithriadol o araf yn teithio rownd yr haul – unwaith bob 84 mlynedd. Mewn gwirionedd roedd sawl seryddwr wedi ei nodi fel seren ers 1690, ond neb cyn Herschell wedi sylwi ei bod yn symyd yn araf bach.

MAe Iwranws yn cymryd 84 mlynedd i gylchdroi am yr haul – blwyddyn Iwranaidd go hir felly – ac mae'n cylchdroi ar ei hechel bob 17 awr, sy'n eitha cyflym o ystyried ei maint ac yn golygu bod gwyntoedd cryfion iawn yn chwyrlîo ar ei hwyneb. Nodwedd anarferol yw fod gogwydd ei chylchdroi 'dyddiol' ar ongl o 98° i'r fertigol. Hynny yw, mae fel 'tae'n gorwedd ar ei hochr o'i chymharu â'r planedau eraill. Un damcaniaeth i esbonio hynny yw ei bod wedi gwrthdaro a chorff arall yn y gorffennol pell a bod hynny wedi ei thaflu oddiar ei hechel.